W 2021 r. pożegnamy kolejne plastikowe produkty

Ten post dostępny jest także w języku: English

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszania wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko wprowadzi w 2021 r. kolejne ograniczenia dotyczące wybranych kategorii produktów jednorazowego użytku. Na rynek nie  można już wprowadzać plastikowych sztućców, talerzy, słomek czy też mieszadełek do napojów.

Wysoka funkcjonalność i względnie niskie koszty tworzyw sztucznych oznaczają, że stają się one w coraz większym stopniu wszechobecne w życiu codziennym. Choć tworzywa sztuczne odgrywają użyteczną rolę w gospodarce i mają ważne zastosowania w wielu sektorach, coraz większa skala ich wykorzystania do krótkotrwałych zastosowań, nieprzewidujących ponownego użycia ani opłacalnego recyklingu, oznacza, że modele ich produkcji i stosowania stają się coraz bardziej nieefektywne i liniowe, argumentuje PE we wstępie do dyrektywy.

Dlatego też, dążąc do zamkniętego obiegu w całym cyklu życia tworzyw sztucznych, UE chce „uporać się z problemem, jakim jest generowanie coraz większych ilości odpadów tworzyw sztucznych oraz przedostawanie się odpadów tworzyw sztucznych do środowiska, w szczególności do środowiska morskiego”. Znaczny negatywny wpływ na środowisko, zdrowie i gospodarkę powodowany przez niektóre produkty z tworzyw sztucznych wymaga, w opinii Unii, ustanowienia specjalnych ram prawnych, by skutecznie zmniejszać te niepożądane efekty.

Taki jest właśnie cel omawianej dyrektywy. Co istotne, według szacunków UE, produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objęte środkami dyrektywy stanowią około 86% produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych znajdowanych na plażach w Unii.

Zmniejszenie stosowania kubków na napoje i pojemników na żywność

Do 3 lipca 2021 r. państwa członkowskie zostały zobligowane do przestawienia środków, których celem jest zmniejszenie ilościowego stosowania kubków na napoje oraz pojemników na żywność. Chodzi tutaj w szczególności o pojemniki takie jak pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos, jest zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika, oraz jest gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie. Obejmuje to pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem
pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.

Środki te mają prowadzić do osiągnięcia  w 2026 r., w porównaniu z 2022 r., „mierzalnego, ilościowego zmniejszenia stosowania” wyżej wymienionych produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Tych produktów nie zobaczymy już wcale

Dyrektywa definiuje również produkty z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku, których wprowadzanie na rynek nie jest już możliwe od 2021 r. Są to w szczególności:

  • patyczki higieniczne (z małymi wyjątkami)
  • sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki)
  • talerze
  • słomki (z małymi wyjątkami)
  • mieszadełka do napojów
  • patyczki do balonów
  • pojemniki na żywność wykonane z polistyrenu ekspandowanego, tj. pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos, jest zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika, oraz jest gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie (w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność)
  • wykonane z polistyrenu ekspandowanego pojemniki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka
  • wykonane z polistyrenu ekspandowanego kubki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka.

Wątpliwości interpretacyjne dotyczące pojemników na żywność

Zgodnie z zapisami w dyrektywie, produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych jest w całości lub częściowo wykonany z tworzyw sztucznych i nie został przeznaczony, zaprojektowany ani wprowadzony do obrotu tak, aby osiągnąć w ramach okresu żywotności wielokrotną rotację poprzez zwrócenie go do producenta w celu powtórnego napełnienia lub ponownego użycia do tego samego celu, do którego był pierwotnie przeznaczony. Co to oznacza w praktyce?

Przykładowo, w świetle kryteriów zawartych dyrektywie, przykładami pojemników na żywność, które należy uznać za produkty jednorazowego użytku, są pojemniki na żywność typu fast food lub zawierające zimną lub podgrzaną żywność pudełka na posiłki, kanapki, wrapy i sałatki lub pojemniki na żywność świeżą lub przetworzoną, niewymagającą dalszej obróbki, taką jak owoce, warzywa lub desery. Pojemniki na żywność zawierające żywność suszoną lub zimną żywność wymagającą dalszej obróbki, pojemniki zawierające więcej niż jedną porcję żywności lub pojemniki zawierające jedną porcję żywności sprzedawane w ilości większej niż jedna sztuka nie będę uznawane za jednorazowe.

Podobnie, w przypadku pojemników na napoje, jako jednorazowe uznamy butelki na napoje lub wielomateriałowe opakowania na napoje stosowane do piwa, wina, wody, napojów orzeźwiających, soków i nektarów, napojów w proszku lub mleka.

Co jeszcze się zmieni?

Od 2025 r. nakrętki i wieczka plastikowe będzie można wprowadzić  do obrotu tylko pod warunkiem, że będą one przymocowane na stałe do butelek i pojemników. Za cztery lata wszystkie butelki plastikowe (o pojemności do 3 litrów) będą musiały być wykonane w minimum 25% z materiału pochodzącego z recyklingu, a w 2030 r. udział ten będzie musiał wynieść 30%.

Co więcej, do 2025 r. poziom zbiórki i recyklingu plastikowych butelek na napoje jednorazowego użytku ma wynieść  77% (wagowo, w odniesieniu do takich  produktów wprowadzonych na rynek w danym roku), a do 2029 r. – 90%.

O autorze

Agnieszka Skonieczna

Retail Business Unit Director

Analityk z ponad dwunastoletnim doświadczeniem. Kieruje działem Retail. Obszary specjalizacji: rynek spożywczy, rynek DIY oraz rynek wyposażenia wnętrz.

 

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *